Hoe kan je met creativiteit werken aan maatschappelijke opgaven?

Het internet staat vol met oproepen, pleidooien en regelingen, en beleid beweegt snel mee: voor creatieven is schijnbaar een belangrijke rol weggelegd in het werken aan de grote problemen van deze tijd. Van klimaatproblemen tot polarisatie: de problemen  zijn er genoeg. Maar wat is die belangrijke rol dan precies? Hoe zet je creativiteit eigenlijk in bij het werken aan een betere wereld? Een visie.

First things first: wat is creativiteit? 

Er zijn vele vormen en definities van creativiteit. Maar de strekking is eenduidig: ‘Scheppend vermogen’, noemt Van Dale het in het kort. Ietsjes langer gaat creativiteit over het vermogen om nieuwe en waardevolle ideeën te genereren. In de context van maatschappelijke opgaven gaat dit niet alleen om het bedenken van ‘de oplossing’, maar ook het vermogen om bestaande systemen te herzien en er iets mee te doen. Groter of kleiner maken, het anders uitleggen. Creativiteit stelt ons in staat om conventionele denkwijzen te doorbreken en nieuwe perspectieven te omarmen. Outside the box. En handig om te kunnen inzetten bij het werken aan ingewikkelde problemen.

Van wie is creativiteit? 

Nou ja, van niemand en van iedereen. Hoewel sommigen, zoals vele makers van mooie dingen in nota bene de creatieve sector, er hun beroep op baseren, is het echt niet alleen van of voor hun. Ieder mens heeft creatief vermogen. Bovendien is creativiteit niet beperkt tot individuen. Als het gaat om het vermogen om wat nieuws te maken, kan dat ook worden georganiseerd met een team, een hele sector of een stad. Dat klinkt goed, en dus snappen we die oproepen en pleidooien wel: we kunnen best wat creativiteit gebruiken in het werken aan maatschappelijke opgaven.

Zijn creatieven dan de superhelden van deze eeuw?

Nou, nee. Dat valt heus een beetje mee. Maar ze kunnen wel een goede rol spelen. En gezien de omvang van de problemen van deze tijd is dat wel nodig ook. Het klimaat, armoede, gezondheid, extremisme, voedsel: kies er maar een van de lange lijst, allemaal zijn ze ingewikkeld, groot en nu. Daar zit een grote vraag naar creatieve skills. En gelukkig zijn creatieven daar over het algemeen ook best voor te porren. Betekenisvol werk.

Maar?

Het ontsluiten en verbinden van die creatieven gebeurt nog maar mondjesmaat. Oke, we zijn in Nederland best goed bezig met ontwerpers die waardevolle nieuwe toepassingen maken, maar de vraag naar creativiteit is veel groter. En zijn meer mensen nodig die werken aan oplossingen. En het moet ook breder: er zijn veel meer disciplines die een bijdrage kunnen leveren. Wat in de weg lijkt te staan is dat het voor de ‘probleemeigenaren’, organisaties en bedrijven bijvoorbeeld vaak niet duidelijk is hoe dat dan moet en wat je er aan hebt. Aan de andere kant weten creatieven dat soms ook niet. Laat staan dat ze weten bij wie of waar ze moeten beginnen.

Wat kunnen creatieven dan bijdragen in het werken aan opgaven?

Een algemeen antwoord op deze vraag is natuurlijk: ‘creativiteit’. Maar, zo leerden we bij het ontwikkelen van vele projecten rondom dit thema, is dat antwoord best wel vaag. Eén stapje verder inzoomen en we zien drie lijnen ontstaan:

2. oploskracht

Outside the box-denken is voor veel creatieven onderdeel van hun werk. Ze zijn niet alleen ervaren in brainstormen, er zijn hele bedrijven en Probleemoplossersmethodes ontwikkeld om problemen op te lossen. Creatieven kunnen vanuit allerlei disciplines kort of juist heel lang meewerken om processen te verbeteren, problemen zichtbaar en oplosbaar te maken, visie te ontwikkelen, creatief te leren denken en werken.

En nu?

Dat er voor creatieven een rol is weggelegd in het werken aan een betere wereld, dat denken wij ook. Op drie verschillende manieren onderscheiden we wat die rol precies kan zijn. In ieder geval is de rol niet alleen weggelegd voor een handvol ontwerpers: de problemen van deze tijd vragen namelijk om een bredere benadering en het liefst ook door nog veel meer mensen.

Daarom ontwerpen we met onze community projecten die intrinsiek gemotiveerde makers vanuit alle disciplines verbinden met de clubs die werken aan een betere wereld. We matchen, vertellen, ontwerpen en lossen op. Dat doen met de mooiste partners en makers.

Hoe denk jij dat we dan beter kunnen doen, of aan welke thema’s moet er worden gewerkt? Werk met ons samen of stuur feedback, we gaan graag in gesprek.

door Koen Haringa